แพ้ภูมิตัวเอง ผมร่วง

โรคร้ายที่คนไทยน่าจะรู้จักกันไม่มากก็น้อยอย่าง “โรคพุ่มพวง” หรือชื่อจริงของโรคคือ “โรค SLE” นั้นจะค่อย ๆ ทำให้ร่างกายเกิดความผิดปกติขึ้นในหลาย ๆ ระบบ ซึ่งหนึ่งในอาการที่พบได้ในผู้ป่วยโรคแพ้ภูมิตัวเองนั่นก็คือผมร่วงนั่นเองค่ะ 

ถึงแม้ว่าโอกาสเป็นโรคแพ้ภูมิตัวเองและผมร่วงนั้นจะไม่ได้สูงมากนัก แต่สำหรับผู้ป่วยที่เป็นโรคแพ้ภูมิตัวเองอยู่นั้นหลายครั้งก็แสดงอาการผมร่วงจากการอักเสบของระบบผิวหนัง ซึ่งทำให้ผู้ป่วยเกิดความวิตกกังวลและสูญเสียความมั่นใจได้ค่ะ เพราะเป็นอาการผมร่วงที่เกิดจากระบบภูมิคุ้มกันทำงานบกพร่องจึงป้องกันได้ยาก ผู้ป่วยหลายคนจึงสงสัยว่าจะสามารถแก้ปัญหาผมร่วงได้อย่างไรและจะมีผลกระทบกับสุขภาพหรือไม่

ในบทความนี้คุณหมอจะมาให้ความรู้เรื่องโรคแพ้ภูมิตัวเองให้เข้าใจได้ง่าย ๆ อาการผมร่วงที่เกิดจากโรคแพ้ภูมิตัวเองอันตรายหรือไม่ จะรักษาภาวะผมร่วงที่เกิดจากโรค SLE อย่างไร ไปดูกันเลยค่ะ



ทำความรู้จัก โรคแพ้ภูมิตัวเอง

โรคแพ้ภูมิตัวเอง
ทำความรู้จัก โรคแพ้ภูมิตัวเอง

ใครที่มีภาวะผมร่วงและสงสัยว่าตัวเองจะเป็นโรคแพ้ภูมิตัวเองหรือไม่ อาการผมร่วงนั้นอาจเป็นหนึ่งในอาการของโรคแพ้ภูมิตัวเอง SLE หรืออาจเกิดจากโรค DLE ที่หนังศีรษะ (โรคระบบภูมิต้านทานตนเองผิดปกติ) หรืออาจเกิดจากสาเหตุอื่น ๆ อย่างฮอร์โมน พฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์ หรือการติดเชื้อ ซึ่งก่อนจะคิดว่าตัวเองเป็นโรคแพ้ภูมิตัวเองทำให้ผมร่วง ควรจะทราบก่อนว่าโรคแพ้ภูมิตัวเองคืออะไรกันแน่ และที่เรากำลังเผชิญกับผมร่วงนี้เกิดจากโรคแพ้ภูมิตัวเองจริงหรือไม่ 

อ่านบทความเพิ่มเติม : สาเหตุผมร่วงในผู้หญิง และ สาเหตุผมร่วงในผู้ชาย

โรคแพ้ภูมิตัวเอง คืออะไร

โรคแพ้ภูมิตัวเอง หรือ โรค SLE (Systemic Lupus Erythematosus) เป็นโรคที่เกิดจากระบบภูมิคุ้มกันภายในร่างกายของผู้ป่วยทำงานผิดปกติ และมุ่งทำลายระบบต่าง ๆ ภายในร่างกาย จนก่อให้เกิดการอักเสบหรือระบบภายในล้มเหลวได้ ซึ่งอาจเกิดขึ้นพร้อม ๆ กันในหลาย ๆ ระบบหรืออาจเกิดขึ้นทีละระบบก็ได้

ปกติระบบภูมิคุ้มกันจะมีหน้าที่ในการปกป้องร่างกายและคอยต่อต้านเชื้อโรค สิ่งแปลกปลอมที่บุกรุกเข้ามาและอาจทำอันตรายต่อร่างกาย แต่เมื่อระบบภูมิคุ้มกันทำงานผิดปกติ เช่น ตอบสนองต่อสิ่งเร้าที่ไม่ได้ก่ออันตราย (สารก่อภูมิแพ้) ไวเกินไปก็จะเกิดภาวะต่อต้านขึ้นและแสดงปฏิกิริยาแพ้ต่อสิ่งนั้นออกมา อาการเหล่านี้คือโรคภูมิแพ้ 

แต่ถ้าเมื่อใดที่ระบบภูมิคุ้มกันมองว่าเนื้อเยื่อและระบบภายในร่างกายตัวเองเป็นสิ่งแปลกปลอมขึ้นมา ระบบภูมิคุ้มกันก็จะไปทำลาย และทำให้เกิดอาการอักเสบ รวมถึงอาจทำให้ระบบที่ถูกทำลายทำงานผิดปกติ และล้มเหลวลงนั่นเอง ซึ่งอาการหนึ่งที่ผู้ป่วยโรคแพ้ภูมิตัวเองสามารถเจอได้คือผมร่วงค่ะ

อาการผมร่วงที่เกิดจากระบบภูมิคุ้มกันยังมีอีกโรคที่หลายคนอาจไม่เคยได้ยินชื่อ แต่ในความจริงแล้วกลับมีผู้ป่วยโรคนี้มากกว่าผู้ป่วยโรคแพ้ภูมิตัวเองเสียอีกนั่นก็คือโรค DLE (Discoid Lupus Erythematosus) ค่ะ ซึ่งโรค DLE เป็นโรคที่ถูกจัดอยู่ในกลุ่มเดียวกับโรค SLE แต่การแสดงออกของโรค DLE มักจะพบการอักเสบของระบบผิวหนังเพียงอย่างเดียวเท่านั้น แพ้ภูมิตัวเองที่ผิวหนังอย่าง DLE จึงพบอาการผมร่วง เพราะการที่ผิวหนังอักเสบไปทำลายเซลล์รากผมนั่นเองค่ะ


อาการของโรคแพ้ภูมิตัวเอง 

ภูมิแพ้ตัวเอง อาการ
อาการของโรคแพ้ภูมิตัวเอง

เมื่อระบบภูมิคุ้มกันโจมตีระบบร่างกายก็จะทำให้เกิดการอักเสบและความเสียหายเกิดขึ้น โดยอาการของโรคแพ้ภูมิตัวเองนอกจากผมร่วงแล้วยังสามารถแสดงอาการอื่น ๆ ได้หลายรูปแบบ อาการที่พบได้บ่อย ๆ เช่น

  • เส้นเลือดอักเสบ ผื่นแดงตามผิวหนัง 
  • ปวดข้อ มักจะปวดแบบย้ายที่ เช่น ในวันนี้ปวดข้อเท้า อีกวันปวดข้อขา เป็นต้น
  • เป็นไข้ อ่อนเพลีย 
  • มีอาการเบื่ออาหาร
  • ไตอักเสบ
  • โลหิตจาง
  • อาการชัก
  • ปอดและหัวใจอักเสบ
  • ผื่นแพ้แสงแดด ขึ้นเป็นปื้นแดงที่หน้าแก้ม หรือผื่นที่หู หรือมีลักษณะจมูกเล็บผิดปกติ

ซึ่งอาจเกิดอาการเหล่านี้ในผู้ป่วยโรคแพ้ภูมิตัวเองร่วมกับผมร่วงแบบพร้อม ๆ กันหรืออาจเกิดขึ้นเพียงอย่างใดอย่างหนึ่ง หรืออาจเกิดขึ้นทีละระบบก็ได้ทั้งนั้น ขึ้นอยู่กับว่าระบบภูมิคุ้มกันจะไปตอบสนองและทำลายที่ระบบไหนในร่างกายเราค่ะ


โรคแพ้ภูมิตัวเองทำให้ผมร่วงจริงไหม

ผมร่วง
โรคแพ้ภูมิตัวเองทำให้ผมร่วงจริงไหม

โรคแพ้ภูมิตัวเองทำให้เกิดอาการผมร่วงได้จริงค่ะ แต่ทำไมถึงทำให้ผมร่วงได้ แพ้ภูมิตัวเองเกี่ยวข้องกับผมร่วงอย่างไร เราไปดูถึงสาเหตุกันเลยค่ะ

โรคแพ้ภูมิตัวเองกับปัญหาผมร่วง

อย่างที่ได้ทราบกันไปแล้วว่าโรคแพ้ภูมิตัวเองนั้นจะทำให้ระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายไปทำลายระบบอื่น ๆ ในร่างกายแทนที่จะปกป้อง การทำลายของระบบภูมิคุ้มกันนั้นสามารถเกิดขึ้นทุกระบบเลย อาจเกิดขึ้นพร้อม ๆ กันหลาย ๆ ระบบหรืออาจเกิดทีละระบบก็ได้ 

หากภูมิคุ้มกันเกิดการตอบสนองต่อระบบผิวหนัง ก็จะเกิดการอักเสบขึ้น ทำให้เกิดความผิดปกติที่ระบบผิวหนัง ไม่ว่าจะเกิดผื่น จุดเลือดออกใต้ผิวหนัง หรือผมร่วงเพราะเซลล์รากผมถูกทำลายนั่นเอง

แนะนำบทความ : ผมร่วงวันละกี่เส้น

แพ้ภูมิตัวเอง ผมร่วงทุกคนจริงไหม

ผู้ป่วยโรคแพ้ภูมิตัวเองไม่ได้ผมร่วงทุกรายค่ะ อาการผมร่วงจากแพ้ภูมิตัวเองนั้นจะเกิดจากการที่ระบบภูมิคุ้มกันมองว่าระบบผิวหนังเป็นอันตรายและไปทำลายผิวหนังรวมถึงเซลล์รากผม แต่การตอบสนองของโรคแพ้ภูมิตัวเองนั้นสามารถเกิดที่ระบบอื่นในร่างกายเช่นกัน ในผู้ป่วยบางรายอาจไม่ได้มีอาการตอบสนองต่อระบบผิวหนัง แต่เป็นที่ระบบอื่นอย่างระบบไต ระบบหัวใจและหลอดเลือด ก็จะไม่มีอาการผมร่วงร่วมด้วยค่ะ


วิธีรักษาผมร่วงจากโรคแพ้ภูมิตัวเอง

โรค SLE
วิธีรักษาผมร่วงจากโรคแพ้ภูมิตัวเอง

โรคแพ้ภูมิตัวเองอีกสาเหตุของผมร่วง ทำให้ดูผมบางลง หากปล่อยทิ้งไว้ไม่รักษา อาจนำมาสู่ภาวะหัวล้านได้ค่ะ แต่การรักษาโรคแพ้ภูมิตัวเองเพียงอย่างเดียวนั้นอาจไม่ใช่วิธีแก้ผมร่วงที่เพียงพอ เพราะเซลล์รากผมเสียหาย อ่อนแอลง ผมที่ร่วงไปแล้วอาจทำให้ดูผมบาง การฟื้นฟูสภาพผมให้กลับมาขึ้นได้อย่างแข็งแรงจึงต้องใช้การรักษาอื่น ๆ ร่วมไปกับการรักษาโรคแพ้ภูมิตัวเองค่ะ 

1.ปลูกผม

ผู้ป่วยโรคแพ้ภูมิตัวเองที่ผมร่วงมากเพราะเซลล์รากผมถูกทำลายไปแล้ว มีวิธีทำให้ผมกลับมาขึ้นได้อีกครั้งคือการปลูกผมค่ะ โดยการปลูกผมจะเป็นการปลูกถ่ายเซลล์รากผมจากบริเวณหนึ่งไปยังบริเวณที่ต้องการ หลายครั้งที่อาการผมร่วงจากโรค SLE นั้นเกิดขึ้นบริเวณที่สังเกตง่าย ทำให้ผู้ที่ผมร่วงจากโรค SLE สูญเสียความมั่นใจง่าย ๆ ค่ะ การปลูกผมจะช่วยให้เส้นผมที่หายไปในบริเวณนั้น ๆ กลับมาขึ้นใหม่อย่างแข็งแรงกว่าเดิม แต่การปลูกผมจะทำได้ช่วงที่โรคสงบแล้ว หรือไม่มีการดำเนินของโรคแล้ว หากทำช่วงที่ตัวโรคกำลังกำเริบอาจจะทำให้กอผมที่ปลูกถูกทำลายได้เช่นเดียวกันค่ะ

แต่การปลูกผมสำหรับผู้ป่วยโรค SLE นั้นจะทำได้ก็ต่อเมื่ออยู่ในช่วงที่โรคสงบแล้วหรือไม่มีการดำเนินของโรคแล้วค่ะ หากรับการปลูกผมในช่วงที่โรคกำลังกำเริบก็อาจทำให้เซลล์รากผมใหม่ที่ปลูกลงไปถูกทำลายได้เช่นกัน

การปลูกผมที่ Dr.Tarinee Hair Clinic นั้นมีเทคนิคปลูกผมถาวรทั้งแบบไม่ผ่าตัดแผลใหญ่อย่างการปลูกผม FUE หรือการปลูกผม FUT ที่เหมาะกับผู้ป่วยที่ต้องการปลูกผมพื้นที่กว้าง โดยทั้งสองเทคนิคนี้จะใช้การปลูกผม DHI ที่เก็บการใช้เครื่องมือพิเศษในการนำเซลล์รากผมที่แยกออกมาจากบริเวณเดิมกลับเข้าไปที่บริเวณใหม่ ทำให้เซลล์รากผมเสียหายน้อยและมีโอกาสที่จะปลูกติดมากกว่าค่ะ

2.ยาแก้ผมร่วง

วิธีแก้ผมร่วงเบื้องต้นที่ใคร ๆ ก็ทำได้คือการใช้ยาแก้ผมร่วงค่ะ โดยอาจเป็นรูปแบบแชมพูสระผมแก้ผมร่วงหรืออาจมาในรูปแบบยารับประทานก็ได้ หรือยาฉีดลดการอักเสบไปที่รอยโรค โดยการใช้ยาแก้ผมร่วงนั้นจะมุ่งเน้นไปที่การบำรุงเซลล์รากผมให้แข็งแรงขึ้น ลดการอักเสบ เมื่อเซลล์รากผมแข็งแรงก็จะทำให้การขาดหลุดร่วงลดลงไปค่ะ


แนะนำวิธีลดปัญหาผมร่วงสำหรับผู้ป่วยแพ้ภูมิตัวเอง

ลดผมร่วง
แนะนำวิธีลดปัญหาผมร่วงสำหรับผู้ป่วยแพ้ภูมิตัวเอง

ถึงแม้ว่าโรคแพ้ภูมิตัวเองที่ทำให้ผมร่วงนั้นจะป้องกันได้ยาก แต่ก็สามารถลดระดับความรุนแรงของอาการผมร่วงได้ด้วยการบำรุงร่างกายให้แข็งแรงค่ะ

1.รับประทานอาหารบำรุงผม

วิธีป้องกันผมร่วงง่าย ๆ เพียงแค่การเลือกรับประทานอาหารที่อุดมไปด้วยสารอาหารสำหรับฟื้นฟูและบำรุงรากผมให้แข็งแรง ก็สามารถลดปัญหาผมร่วงได้ค่ะ อาหารที่แนะนำ เช่น ถั่ว เนื้อสัตว์ ที่อุดมไปด้วยโปรตีนซึ่งมีผลต่อความแข็งแรงของเส้นผม ไม่ขาดร่วงง่าย ผักและผลไม้ต่าง ๆ ที่ช่วยให้ผมชุ่มชื้น เสริมสร้างโครงสร้างของเคราติน ทำให้เส้นผมแข็งแรง

2.รับประทานวิตามินบำรุงผม

การรับประทานอาหารบำรุงผมนั้นช่วยบำรุงให้รากผมแข็งแรงขึ้น แต่หลายคนอาจรับประทานอาหารบำรุงผมได้ไม่เพียงพอ อีกวิธีที่ช่วยให้คุณได้รับสารอาหารสำหรับบำรุงผมในปริมาณที่เพียงพอคือการรับประทานวิตามินบำรุงผมค่ะ ซึ่งวิตามินที่มีประโยชน์ต่อเซลล์รากผมก็จะมีวิตามิน A,B,C,D ซิงค์ เป็นต้น


สรุปโรคแพ้ภูมิตัวเองกับอาการผมร่วง

โรคแพ้ภูมิตัวเองหรือที่รู้จักกับในชื่อโรค SLE หรือโรคพุ่มพวงนั้นเกิดจากระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายทำงานผิดปกติ โดยการไปตอบสนองต่อระบบภายในร่างกายและมุ่งเข้าโจมตีระบบต่าง ๆ ภายในร่างกายตนเองจนก่อให้เกิดการอักเสบขึ้น ซึ่งผู้ป่วยโรคแพ้ภูมิตัวเองอาจพบอาการผมร่วง หรืออาการอื่น ๆ อย่างเช่น ผื่น ไข้ ปวดข้อ ระบบอวัยวะภายในล้มเหลว ทั้งนี้ขึ้นกับว่าระบบภูมิคุ้มกันจะไปโจมตีที่ไหนและรุนแรงแค่ไหนค่ะ

อาการผมร่วงจากโรคแพ้ภูมิตัวเองอาจป้องกันหรือห้ามได้ยาก แต่หากเกิดขึ้นแล้วก็สามารถรักษาได้ไม่ว่าการใช้ยาทา การใช้แชมพู หรือการใช้ยาฉีดลดการอักเสบ หากตัวโรคสงบแล้ว ผมตรงที่ร่วงรากผมฝ่อถาวรอาจจะพิจารณาปลูกผมได้ นอกจากนี้การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ยังช่วยส่งเสริมให้การฟื้นฟูเซลล์รากผมดีขึ้น ทำให้ผมแข็งแรงและลดการขาดหลุดร่วงได้ค่ะ

หากมีข้อสงสัย สนใจรักษาผมร่วง ผมบาง ศีรษะล้าน สามารถติดต่อ Dr.Tarinee Hair Clinic ได้ตามช่องทางด้านล่างนี้เลยค่ะ


ขอบคุณข้อมูลจาก

Higuera, V. (2018, July 20). Lupus and Hair Loss: What You Can Do. Healthline. https://www.healthline.com/health/lupus/hair-loss

Jewett-Tennant, J. (2022, November 06). Can Hair Loss Be a Symptom of Lupus? Verywell health. https://www.verywellhealth.com/hair-loss-and-lupus-alopecia-symptoms-and-facts-2249993